H χρήση της λέξης «χούντα» για να περιγράψει τη σημερινή συνθήκη είναι, κατά την άποψή μου, εσφαλμένη και καταχρηστική. Έχει όλα τα μειονεκτήματα της ξύλινης γλώσσας: Αντί να ανεβάσει τη θερμοκρασία της καταγγελίας και να αποδώσει την έξαψη της περιγραφής, προκαλεί άνετα ειρωνικά χαμόγελα στη βάση μιας σύγκρισης με τον Παπαδόπουλο ή το Ιράν. Ένας δάσκαλος ρίχνει μια γροθιά σε έναν μαθητή και τον λέμε «βασανιστή». Αντί να απολογηθεί για τη γροθιά, μας λέει πολύ ήρεμος «καλά, δεν του έκανα και φάλαγγα!» Κι εμείς μονίμως παίζουμε αυτό το παιχνίδι. Αντί να ζητήσουμε τον λόγο για τη γροθιά, καθόμαστε και ακούμε για τη φάλαγγα.
Στο πεδίο της ελευθερίας του Tύπου, η ΕΡΤ έκλεισε γιατί «δεν υπήρχε διαφάνεια στις προσλήψεις» και έκτοτε έχουν παραιτηθεί άλλες δύο (φιλικές στην κυβέρνηση) διοικήσεις λόγω παρεμβάσεων στο έργο τους. Στα ιδιωτικά μέσα, ζάπλουτοι ολιγάρχες καλοπληρώνουν (με κρατικές διευκολύνσεις) μεγαλοδημοσιογράφους χρεωμένων καναλιών για να παραπλανούν ενσυνείδητα το κοινό τους. Κερδίζουμε κάτι, αν συγκρίνουμε αυτή την κατάσταση με μια συνθήκη όπου δεν κυκλοφορούσαν αριστερές εφημερίδες;
Στο πεδίο της ελεύθερης άσκησης των πολιτικών δικαιωμάτων: Παρά την προπαγάνδα και το καλπονοθευτικό σύστημα, είχαμε εκλογές. Η κυβέρνηση αυτή δεν εγκαταστάθηκε με στρατιωτικό πραξικόπημα. Το ίδιο ισχύει για τη «γερμανική κατοχή»: Δεν ήρθε με τανκς η τρόικα. Αν ο Παπανδρέου στο Καστελόριζο πρόδωσε τη λαϊκή εντολή, είναι αδύνατο να ισχυριστούμε το ίδιο για τον Σαμαρά. Δεν έχουμε σήμερα απαγόρευση πολιτικών κομμάτων και συλλήψεις πολιτικών αρχηγών. Θεωρούμε τη διαφορά αμελητέα;
Στο πεδίο της κατάργησης των βασανιστηρίων τα πράγματα είναι πολυπλοκότερα. Ο Ιλί Καρέλι πέθανε από βασανιστήρια, ενώ οι αντιφασίστες που κρατήθηκαν στη ΓΑΔΑ και οι συλληφθέντες στο Βελβεντό υπέστησαν κακοποίηση. Μπορούμε να μακρύνουμε τον κατάλογο προσθέτοντας τον Σάββα Ξηρό, τις διαπομπευθείσες οροθετικές και άλλους. Οι καταγγελίες για κακοποιήσεις μεταναστών γεμίζουν δελτία επί δελτίων των διεθνών οργανισμών για τα οποία η κυβέρνηση αδιαφορεί επιδεικτικά. Η αφετηρία μας είναι, προφανώς, ότι κανείς άνθρωπος δεν πρέπει να βασανίζεται. Τι εξυπηρετεί, όμως, να λέμε ότι η σημερινή κατάσταση δεν διαφέρει σε τίποτα από μία συνθήκη στην οποία αυτό συνέβαινε σε εκατοντάδες, με πολύ πιο ασήμαντες αφορμές; Όταν ξεκίνησαν να καταθέτουν οι πρώτοι βασανισθέντες στο Συμβούλιο της Ευρώπης επί χούντας, έδειχναν σακατεμένα γεννητικά όργανα από παλούκωμα, στους εμπειρογνώμονες, για να τους δείξουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Αυτό καμία από τις κοπέλες που συνελήφθησαν πρόσφατα δεν το πέρασε. Κερδίζουμε κάτι συγκρίνοντας κάτι βάρβαρο με κάτι ακόμη πιο βάρβαρο; Έχουμε λόγο να πούμε ότι είτε ένας είτε διακόσιοι βασανίζονται είναι το ίδιο; Μειώνεται η ένταση της καταγγελίας αν αποδεχθούμε το αντικειμενικό γεγονός ότι υπάρχει ποσοτική διαφορά; Η επιμονή στη σύγκριση μεταφέρει τη συζήτηση στο πεδίο του «πάντως δεν είναι και τόσο άσχημα, έχει και χειρότερα», με τον αέρα μιας υπονοούμενης απειλής, όπως παρατήρησε ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος. Αλλά αυτή τη σύγκριση την επιβάλλει (ατυχώς) ο λόγος περί χούντας, πετυχαίνοντας το αντίθετο από αυτό που επιδιώκει.
Θέλω να πω ότι σε όλα τα επίπεδα που χαρακτηρίζουν μια χούντα, έχουμε υπαρκτές παραβιάσεις με σημαντικές, πάντοτε, ποσοτικές διαφορές. Είναι διαφορετικό να συγκρίνει κανείς όλες αυτές τις πτυχές της (εντελώς ανάξιας του ονόματος) Δημοκρατίας μας με κάτι ασφαλώς χειρότερο, δίνοντας έτσι μονίμως την ευκαιρία στους αντιπάλους μας να καγχάζουν ότι υπερβάλλουμε, και είναι διαφορετικό να λέει ότι ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και μας περιμένει στο τέλος της διαδρομής που έχουμε ήδη ξεκινήσει να διανύουμε. Προσωπικώς δεν αμφιβάλλω ότι η παρέα που συνοδεύει τον σημερινό πρωθυπουργό δεν θα ορρωδούσε μπρος στη χρήση ολοκληρωτικών μέσων, και αυτό φαίνεται και στον τρόπο με τον οποίο τοποθετούνται, σε σχέση με τη χούντα. Όμως το να λες πως αυτό που είναι ένας ορατός κίνδυνος συμβαίνει ήδη, σημαίνει για μένα ότι μιλούμε εκτός μέτρου και η ρητορική υπερβολή αποδυναμώνει την περιγραφή αυτού που ζούμε.
Επιμένω ότι έχουμε να κάνουμε με ανόμοια φαινόμενα και η απροθυμία της διάκρισης δεν μας ευνοεί ούτε ρητορικά ούτε αναλυτικά. Για πολύ καιρό η συναίνεση των μαζών εξασφάλιζε την επιβίωση του συστήματος, χωρίς καταστολή. Θεωρώ εντελώς παράλογο να ισχυριστεί κανείς ότι σήμερα πια οι μάζες επιδιώκουν μια ανατροπή που την εμποδίζει η κατασταλτική βία – παρ’ ότι η βία είναι υπαρκτή. Αν αυτό είναι καλύτερο ή χειρότερο είναι άλλη συζήτηση. Το βέβαιο, τουλάχιστον στα δικά μου μάτια, είναι πως τόσο μεγάλη ποσοτική διαφορά είναι στο τέλος ποιοτική. Κοινώς, πως πρόκειται για διαφορετικά φαινόμενα.
Δημοσιεύτηκε στον Δρόμο της Αριστεράς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου