Βιβλιοκρισία στην Εφ.Συν. για τον Θερμοστάτη, από τη Μ. Στασινοπούλου

Διακριτές φωνές διηγηματογράφων

pinakas.jpg

Συντάκτης: Μαρία Στασινοπούλου

«Σαν τον μεγάλο θόλο στον ναό του Αγίου Πέτρου και σαν τη μεγάλη φάλαινα, να διατηρείς κι εσύ, άνθρωπε, μια δική σου θερμοκρασία σταθερή σ’ όλες τις εποχές», «Θερμήν επί ψυχροίσι καρδίαν έχεις».

Με αυτά τα δύο μότο, από τον Μόμπι Ντικ του Χ. Μέλβιλ και από την Αντιγόνη του Σοφοκλή αντίστοιχα, ξεκινά ο Κωνσταντίνος Πουλής το τελευταίο διήγημα «Ο θερμοστάτης», που δίνει τον τίτλο και σε ολόκληρη τη συλλογή του, προσανατολίζοντας τον αναγνώστη στη συναισθηματική σταθερότητα που απαιτείται για να αντέξει κανείς ό,τι του λάχει στη ζωή.

Κωνσταντίνος Πουλής- «Ο θερμοστάτης» Διηγήματα Μελάνι, 2014, σελ. 136 | 

Ενταγμένα στην εποχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τα περισσότερα από τα διηγήματα ανακαλούν στη σκέψη μας οικεία κακά και γνώριμες σκηνές, όπως το στανικό καθάρισμα του παρμπρίζ στα φανάρια από αλλοδαπούς ή οι καβγάδες στον δρόμο, συνάρτηση ξενοφοβίας και ρατσισμού.

Ανθρωποι που «ξεφεύγουν» χαμένοι στα όνειρά τους, όπως ο Τάκης στο «Ο Λεονάρντο ντι Κάπριο των Εξαρχείων», ή που πληρώνουν το τίμημα της εμμονής τους, όπως ο Θανάσης στο «Χιλιόμετρο μηδέν»∙ μάνες που ποδηγετούν και καταπιέζουν τα παιδιά τους∙ άνθρωποι που γνώρισαν τις εσχατιές της ψυχής και καθησυχάζουν «εμάς τους ανθρώπους της ρουτίνας: πως πιο πολύ κι από τον έρωτα, το κακό δεν μπορεί παρά να ξαστοχήσει»∙ άλλοι που παραιτημένοι από κάθε προσπάθεια αφήνονται στο χιόνι, σταματούν να αναπνέουν και πεθαίνουν «από ασυμφωνία χαρακτήρων με την εποχή, από ερημιά».

Απολαυστικό, ρεαλιστικό και σκληρό συγχρόνως το «Κάμπινγκ στην πλατεία Συντάγματος»∙ αιφνιδιαστικά ακραίος ο φιλολογικός θρίαμβος του κ. Γρίβα στο τρίτο διήγημα∙ γεμάτες δηλητηριώδη σχόλια οι κρίσεις για τους γιατρούς και τις συνθήκες των νοσοκομείων στο «Χιλιόμετρο μηδέν». Κάποτε ο συγγραφέας καταφεύγει σε μονοσέλιδες ανάσες, όπως το «Ενάμισι τετραγωνικό μέτρο».

Η αφήγηση ρέει αβίαστα, μπολιασμένη με παροιμίες, ιστορικά ανέκδοτα, λαϊκές ιστορίες και φιλολογικές πληροφορίες, ενώ ευφάνταστες εικόνες τη ζωντανεύουν.

Καθόλου ευκαταφρόνητες οι περιγραφές του. Υφος παιγνιώδες και σκωπτικό, που κάποιες φορές υπονομεύει την ίδια την αφήγηση, όπως στο «Ερως ανεπίκαιρος», ή την αληθοφάνεια των εξιστορούμενων.

Αφήγηση ενσωματωμένη στην αφήγηση, ευθύς λόγος μέσα στον πλάγιο και κυρίως αποστροφή προς τον αναγνώστη σαν ο συγγραφέας να τον έχει απέναντί του, είναι μερικά ακόμη χαρακτηριστικά του.

Ολη η ένταση και η κορύφωση των διηγημάτων του Κωνσταντίνου Πουλή έρχεται στο τέλος, σαν απαλό χάδι ή σαν υπόκωφο χαστούκι.

Μια συλλογή που υπόσχεται επιτυχημένη συνέχεια.

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 24.5.15