Ποιον είπες απεργό, ρε;

Οι σημασίες των λέξεων αλλάζουν με τον καιρό. Ιδίως στην πολιτική, οι σημασίες αλλάζουν κατά τις δια­θέσεις της εποχής, και μπορεί η κα­κόσημη λέξη να γίνει μέση λέξη και μετά εύσημη. Π.χ.: Η λέξη «δημοκρα­τία» δεν είχε πάντοτε θετικές συνδη­λώσεις. Όχι μόνο στην αρχαιότητα: μέχρι τη γαλλική επανάσταση κανείς συγγραφέας δεν χρησιμοποιούσε τη λέξη «δημοκρατία» με θετικό πρόσημο. Όταν ο Γουέρντσγουορθ έγραφε «ανήκω στην απεχθή τάξη των ανθρώπων που ονομάζονται δημοκράτες» ήθελε να προκαλέσει, αλλά δεν αστειευόταν. Αντίστροφα, η λέξη «ιμπεριαλισμός» στα Αγγλικά σήμαινε κατά τον 19ο αιώνα τη δόξα της αυτοκρατορίας, υψηλό πατριω­τισμό, δεν συνοδευόταν από αρνητι­κό πρόσημο. Το ίδιο συνέβη με την «αποικιοκρατία», που σήμαινε την υπερηφάνεια για την υπεροχή των λευκών, και με τη λέξη «καπιταλι­στής», που ήταν μέση λέξη, σήμαινε απλώς τον κάτοχο κεφαλαίου. Μια τέτοια αλλαγή συμβαίνει σήμερα και στο πρόσημο της λέξης «απεργοσπά­στης». Η περιγραφή του απεργοσπά­στη στα Αγγλικά με τις λέξεις blackleg και scab έχει αμφίβολη ετυμολογία, είναι αδιαμφισβήτητης όμως δριμύ­τητας: είναι όροι έντονα προσβλητι­κοί, που συνδέονται οπωσδήποτε με βρισιές, ενδεχομένως και με αρρώ­στιες. Το τραγούδι «Blackleg miner» είναι ένα αμερικάνικο τραγούδι των αρχών του 20ου αιώνα για τον απεργοσπάστη ανθρακωρύχο, για τον οποίο λέγεται ότι καμία γυναίκα δεν τον κοιτάζει, κάνουν αγώνα για να τον πιάσουν, του τρίβουν λάσπες στο πρόσωπο, μπαίνουν στην ουρά για να τον πιάσουν από τον λαιμό και να του σπάσουν τα κόκαλα, τον πετούν στην Κόλαση και τον απο­χαιρετούν λέγοντας να μην περιμέ­νει να πεθάνει για να γραφτεί στο συνδικάτο. Το τραγούδι αυτό ξανα­τραγουδήθηκε με πολλές αφορμές κατά τον 20ο αιώνα, ανάμεσά τους και τη μεγάλη απεργία των ανθρα­κωρύχων στην Αγγλία. Πρόκειται για χαρακτηριστικό τραγούδι μιας ολό­κληρης κατηγορίας, που εκφράζει το μίσος απέναντι στον άνθρωπο που προδίδει τον αγώνα των εργατών για να εξυπηρετήσει το αφεντικό. Αυτή η λέξη λοιπόν σήμερα γνωρί­ζει μια καινούργια ιστορία, καθώς ο απεργοσπάστης γίνεται σιγά σιγά το θύμα που οι συνδικαλιστές (λί­γοι, διεφθαρμένοι και βολεμένοι, κατά το ίδιο στερεότυπο) δεν τον αφήνουν να εργαστεί. Το δικαίωμα στη δουλειά αναβαπτίζεται και αυτό και δεν σημαίνει πια προστασία από την ανεργία, αλλά δικαίωμα στην υπονόμευση της απεργίας. Μπορεί με την ίδια διαδικασία να γίνει και ο απεργός βρισιά: «ποιον είπες απερ­γό, ρε;»